Jednostki samorządu terytorialnego (JST) dostrzegają problem jaki stanowi, w ostatnich latach w Polsce, nasilający się proces starzenia społeczeństwa. Udział osób starszych w populacji mieszkańców Polski systematycznie rośnie. Na koniec 2018 r. osoby w wieku 60 lat i więcej stanowiły w Polsce blisko 25% ogółu mieszkańców, podczas gdy w roku 2010 wskaźnik ten kształtował się na poziomie 19,6%. Również liczebność grupy osób w sędziwym wieku (80 i więcej lat) systematycznie wzrasta. W 2000 r. grupa osób osiągająca taki wiek liczyła 774 tys. (2% ogółu ludności), a w 2018 r. już prawie 1,7 mln co stanowi 4,3% ogólnej populacji Polski.
Skutki starzenia się społeczeństwa odczuwalne są przez samorządy w sferze ekonomicznej, poprzez zmniejszone wpływy z podatków od osób trwale niezdolnych do pracy w wieku 55-65 lat, a jednocześnie JST ponoszą zdecydowanie większe wydatki na pomoc społeczną dla osób starszych, realizowaną przez gminne, czy miejskie ośrodki pomocy społecznej, w postaci wypłacanych świadczeń socjalnych (zasiłków stałych, okresowych, celowych i in.), bądź też zapewniając usługi opiekuńcze skierowane dla osób borykających się z problemami wynikającymi ze starości, choroby, niepełnosprawności, które wymagają pomocy innych osób, a nie posiadają rodziny lub rodzina nie jest wstanie takiej pomocy zapewnić. Z roku na rok zwiększa się zaangażowanie finansowe gmin w utrzymaniu pensjonariuszy z ich terenu w domach pomocy społecznej. Jednocześnie jednostki samorządu terytorialnego nie są w stanie w żaden sposób w praktyce zniwelować tempa tego wzrostu poprzez uzyskanie większych środków od rodzin pensjonariuszy.
Jedną z głównych chorób cywilizacyjnych według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), która najczęściej dotyka osoby w wieku 60+ jest osteoporoza, która nieleczona prowadzi do poważnych powikłań (przedwczesny zgon, niepełnosprawność, kalectwo) i dużych obciążeń dla systemu ochrony zdrowia i opieki społecznej. Z badań wynika, że co piąta kobieta i co trzeci mężczyzna powyżej 60 r.ż. umiera w pierwszym roku po złamaniu bliższego końca kości udowej. Z najnowszego raportu NFZ na temat osteoporozy wynika, że szacowana liczba osób chorych na osteoporozę w Polsce w 2018 roku wyniosła 2,1 mln osób, z czego 1,7 mln to kobiety. W 2018 roku największe wartości chorobowości rejestrowanej charakteryzowały grupę wiekową 65–69 lat, było to odpowiednio: 123 tys. kobiet i 12 tys. mężczyzn. W tym samym raporcie NFZ wskazuje na fakt, że porównując szacowaną liczbę chorych z wartością chorobowości rejestrowanej, stopień niedoszacowania liczby chorych na osteoporozę w 2018 roku wyniósł 74% procent, co oznacza, że w praktyce w 2018 r. prawdopodobnie z osteoporozą borykało się 3,66 mln Polek i Polaków, to ogromna liczba chorych. Dane NFZ nt. osteoporozy, mówią o liczbie 120 tys. złamań w roku 2018, które najczęściej przypisywane są osteoporozie. Wartość refundacji świadczeń z tego powodu wyniosła prawie pól miliarda złotych (476 mln zł) są to wielkie obciążenia dla systemu ochrony zdrowia.
W roku 2019 samorządy zgodnie z zadaniami własnymi wynikającymi z ustawy o samorządzie (gminnym i powiatowym) podjęły działania zmierzające do podniesienie świadomości zdrowotnej lokalnego społeczeństwa na temat osteoporozy i jej skutków poprzez organizowanie dni profilaktyki osteoporozy, na których mieszkańcy lokalnych społeczności byli edukowanie przez ekspertów medycznych na temat profilaktyki osteoporozy oraz kształtowanie właściwych postaw prozdrowotnych, w szczególności dotyczących zmiany stylu życia i prawidłowego odżywiania, mieli również możliwość wykonania bezpłatnej diagnostyki za pomocą ankiety FRAX i badania densytometrycznego DXA – takie działania przeprowadziły między innymi miasto Piła, w woj. Wielkopolskim, miasto Kamienna Góra w woj. Dolnośląskim, czy powiat wałecki w woj. Zachodniopomorskim. W samorządach tych powstały Koalicje na Rzecz Przeciwdziałania Osteoporozie, których celem jest promocja i edukacja zdrowotna oraz wsparcie wczesnej diagnostyki osteoporozy u osób starszych. Sygnatariuszami tych koalicji są jednostki samorządu terytorialnego, lokalne Uniwersytety Trzeciego Wieku, Kluby Seniora, Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów, organizacje samopomocowe jak np. Fundacja Wygrajmy Zdrowie. Realizacja aktywności Koalicji przez każdego z sygnatariuszy odbywa się w ramach własnych kompetencji i możliwości finansowych.
Wśród realizowanych aktywności Koalicji na Rzecz Przeciwdziałania Złamaniom Osteoporotycznym, są:
• Akcje edukacyjno-informacyjne, kierowane do społeczności lokalnej, mające na celu podniesienie świadomości zdrowotnej lokalnego społeczeństwa na temat osteoporozy i jej skutków oraz kształtowanie właściwych postaw prozdrowotnych, w szczególności dotyczących zmiany stylu życia i prawidłowego odżywiania
• Działania mające na celu poprawienie dostępu do wczesnej diagnostyki osteoporozy, który pozwoli na zmniejszenie liczby złamań osteoporotycznych wśród lokalnych społeczności poprzez wczesne wykrywanie zmian oraz wdrożenie skutecznego leczenia.
Koalicje są to też platformą dialogu i wymiany doświadczeń pomiędzy wszystkimi uczestnikami systemu ochrony zdrowia oraz organizacjami samorządowymi, rządowymi i pozarządowymi na szczeblu lokalnym i ogólnopolskim.
Koalicje na Rzecz Profilaktyki Złamań Osteoporotycznych w samorządach lokalnych powstały m.in. w powiecie wałeckim (woj. Zachodniopomorskie), mieście Piła (woj. Wielkopolskie) i mieście Kamienna Góra (woj. Dolnośląskie). Ich sygnatariuszami oprócz samorządu były: lokalne organizacje zrzeszające seniorów (UTW, kluby seniorów), Fundacja Wygrajmy Zdrowie, Wydawnictwo Serwis Administracyjno-Samorządowy a także Prof. dr. hab. n. med. Ewa Marcinowska-Suchowierska Przewodnicząca Zespołu Ekspertów ds. Osteoporozy przy Narodowym Instytucie Geriatrii i Reumatologii w Warszawie.
Efekty działalności Koalicji w Wałczu to min. zorganizowane we wrześniu 2019 r. dni profilaktyki osteoporozy z wykładami ekspertów medycznych i możliwością wykonania badań diagnostycznych (FRAX, DXA), pozytywnie zaopiniowany przez AOTMiT i wojewodę zachodniopomorskiego, stworzony przez starostwo, program polityki zdrowotnej ,,Profilaktyka złamań osteoporotycznych dla mieszkańców powiatu Wałeckiego na lata 2020-2022”, o którego dofinansowanie przez NFZ, powiat będzie ubiegał się w tym roku, oraz deklaracja utworzenia przy 107 Szpitalu Wojskowym w Wałczu poradni leczenia osteoporozy zakontraktowanej z NFZ.
https://extrawalcz.pl/pl/11_wiadomosci/3022_samorz_dowcy_przeciwko_osteoporozie.html#
http://www.powiatwalecki.com.pl/index2.php?go=4&st=5
W Pile Koalicja przeprowadziła dni profilaktyki osteoporozy z warsztatami dla seniorów z ekspertem medycznym oraz możliwością wykonania badań diagnostycznych (FRAX, DXA) w grudniu 2019 r. Współpraca Urzędu Miasta Piła z OW NFZ w Poznaniu skutkowała wspólną deklaracją utworzenia poradni leczenia osteoporozy na terenie miasta.
https://pila.naszemiasto.pl/pila-bedzie-walczyc-z-osteoporoza-czy-powstanie-u-nas-nowa/ar/c1-7455991
http://www.miasta.pl/aktualnosci/pila-samorzadowa-koalicja-na-rzecz-przeciwdzialania-osteoporozie
Koalicja na rzecz Przeciwdziałania Osteoporozie w mieście Kamienna Góra w marcu 2019 r. przeprowadziła dni profilaktyki osteoporozy z warsztatami dla seniorów z ekspertem medycznym oraz możliwością wykonania badań diagnostycznych (FRAX, DXA) i w tym samym roku stworzyła pozytywnie zaopiniowany program profilaktyki zdrowotnej pt.” Profilaktyka złamań osteoporotycznych dla mieszkańców miasta Kamienna Góra na lata 2020 – 2022” i zabudżetowała na rok 2020 prawie 70 tys. złotych na realizację tego programu, a o pozostałe 40% środków Urząd Miasta będzie aplikował w tym roku do Dolnośląskiego Oddziału NFZ.
https://www.facebook.com/pg/kamiennogorskapl-347570095281326/posts/
Jeśli chcesz zainicjować Koalicję w Swoim Samorządzie Lokalnym lub przeprowadzić akcję edukacyjną dla mieszkańców, skontaktuj się z nami:
osteoporoza@wygrajmyzdrowie.pl
tel. 507 087 347
